Het prikkelgeleidingssysteem

Het hart heeft een vaste regelmaat bij het kloppen. Het proces dat voor deze regelmaat zorgt heet het prikkelgeleidingssysteem. Het zijn elektrische prikkels, die van binnenuit het hart komen en door het hart verder geleid worden.
Het prikkelgeleidingssysteem bestaat uit strengen gespecialiseerd hartspierweefsel die de samentrekking van de hartspier aansturen. Dit systeem bestaat uit twee knopen: de sinusknoop en de AV-knoop. Daarnaast zijn er vezelbanen die de prikkels voort geleiden.
Elke hartslag begint met een elektrische prikkel die spontaan ontstaat in de sinusknoop. De sinusknoop bevindt zich in de wand van de rechterboezem . De snelheid waarmee de sinusknoop elektrische prikkels afgeeft, is 70 tot 80 per minuut. Dit is ook de normale hartfrequentie.

Vanuit de sinusknoop verspreidt de prikkel zich door wand van de linker- en rechterboezem. Hierdoor trekken de beide boezems zich tegelijk samen en pompen bloed de hartkamers in.

De prikkel gaat naar de AV-knoop. Deze zit onder in de wand tussen de beide boezems. Hier wordt de prikkel even vertraagd. Van daaruit vervolgt de prikkel zijn weg langs de bundel van His. Deze splitst zich in een rechter- en een linker bundel, en bereikt dan de vezels van Purkinje. Als de prikkel door die vezels omlaag loopt, trekken de hartkamers zich samen. Bloed wordt de slagaders ingepompt. Vervolgens begint de cyclus opnieuw.

Aandoeningen van het prikkelgeleidingssysteem
De normale hartslag bij een volwassene in rust bedraagt ongeveer 60 tot 100 slagen per minuut. Stoornissen in het geleidingssysteem van het hart kunnen leiden tot een hartblok (vertraging van de hartslag) of een hartritmestoornis.

Bij sommige hartziekten of door verouderen kan de sinusknoop slechter gaan functioneren. Er wordt dan gesproken over een
sick sinus-syndroom. Het kan dan nodig zijn dat de functie van gangmaker wordt overgenomen door een pacemaker.